An toàn thực phẩm là gì? Những điều cần biết về vệ sinh an toàn thực phẩm

An toàn thực phẩm ở mỗi cơ sở kinh doanh ăn uống là điều được quan tâm hàng đầu. Vậy, an toàn thực phẩm được hiểu như thế nào?

Không khó để bắt gặp trên báo chí nhiều nhà hàng bị gọi tên vì mất vệ sinh an toàn thực phẩm. Điều này gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng cũng như uy tín của cả ngành hàng.
Người mua hàng chưa phân biệt được thực phẩm an toàn hay chưa? Người bán hàng cũng chưa biết làm sao để đạt chứng nhận an toàn thực phẩm. Bài viết này sẽ cung cấp đầy đủ về vấn đề này.

1. An toàn thực phẩm là gì?

An toàn thực phẩm hay định nghĩa hẹp hơn là vệ sinh an toàn thực phẩm. Là bộ môn khoa học dùng để mô tả việc xử lý, chế biến, bảo quản và lưu trữ thực phẩm. Bằng các phương pháp phòng ngừa và ngăn ngừa bệnh tật do thực phẩm gây ra.
Có thể hiểu đơn giản an toàn thực phẩm là làm thế nào để giữ cho thực phẩm sạch sẽ và hợp vệ sinh. Thêm vào đó, thực phẩm hợp vệ sinh phải được kiểm tra và tuân theo quy trình xuất xưởng sản phẩm được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Các cá nhân, công ty chuyên sản xuất, kinh doanh thực phẩm bắt buộc phải xin giấy phép vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo vấn đề an toàn thực phẩm nhằm phục vụ tốt nhất cho người tiêu dùng.

2. Thế nào là an toàn thực phẩm đúng quy chuẩn của Bộ Y tế?

An toàn thực phẩm là gì hay thực phẩm an toàn (thực phẩm sạch) từ lâu đã là mối quan tâm trên toàn thế giới, đặc biệt là ở Việt Nam, khi việc sử dụng thực phẩm không an toàn (thực phẩm bẩn) tiềm ẩn những nguy cơ lớn đối với sức khỏe con người.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tiến hành một số nghiên cứu và kết luận rằng thực phẩm không an toàn có thể gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài cho người tiêu dùng.
Khái niệm thực phẩm an toàn (hay thực phẩm sạch) rất rộng và trừu tượng nên có rất nhiều khái niệm khác nhau. Theo WHO, thực phẩm an toàn cho con người nếu nó không hoặc không chứa các chất gây ô nhiễm và các chất gây hại cho sức khỏe.
Nói cách khác, thực phẩm an toàn là thực phẩm cung cấp đầy đủ và cần thiết các chất dinh dưỡng thiết yếu, không gây nguy hiểm cho sức khỏe người sử dụng thông qua các loại ô nhiễm hóa học, sinh học hoặc các dạng ô nhiễm khác.

3. An toàn thực phẩm có ý nghĩa như thế nào?

3.1. Ý nghĩa của an toàn thực phẩm đối với sức khỏe con người

An toàn thực phẩm có tầm quan trọng đặc biệt trong đời sống xã hội. Ảnh hưởng trực tiếp và thường xuyên đến sức khỏe con người, thậm chí tính mạng của người tiêu dùng.
Trước mắt, thực phẩm là nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng cho sự phát triển của cơ thể đảm bảo sức khỏe con người. Nhưng đồng thời nếu không đảm bảo vệ sinh cũng có thể trở thành nguyên nhân gây bệnh. Thực phẩm không có giá trị dinh dưỡng nếu không được vệ sinh.
Việc sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh có thể dẫn đến ngộ độc cấp tính với các triệu chứng ồ ạt và rõ rệt. Nguy hiểm hơn là tích lũy dần chất độc ở một số cơ quan của cơ thể sau một thời gian mới phát bệnh. Mất vệ sinh thực phẩm có thể gây dị dạng, dị tật ở các thế hệ sau.

3.2. Ý nghĩa của an toàn thực phẩm với nền kinh tế

Vệ sinh an toàn thực phẩm để nâng cao lợi thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Thực phẩm phải được sản xuất, chế biến và bảo quản theo cách ngăn ngừa ô nhiễm vi sinh vật. Thêm nữa, thực phẩm phải không chứa các hóa chất tổng hợp hoặc tự nhiên vượt quá mức cho phép theo tiêu chuẩn quốc tế/quốc gia.
Thiệt hại do vệ sinh an toàn thực phẩm kém dẫn đến hàng loạt hệ lụy, từ bệnh cấp tính, mãn tính đến tử vong. Tổn thất do thực phẩm không an toàn đối với tất cả các cá nhân là chi phí khám chữa bệnh và phục hồi chức năng. Chi phí chăm sóc bệnh nhân và thu nhập bị mất do mất giờ làm việc…
Một trong những thiệt hại lớn nhất là việc thu hồi sản phẩm, lưu kho, chi phí hủy/trả sản phẩm. Đặc biệt doanh nghiệp mất lợi nhuận từ thông tin quảng cáo và mất niềm tin của người dùng. Còn nhiều thiệt hại khác như chi phí nghiên cứu, phân tích, thử nghiệm mã độc, đối mặt với hậu quả…

4. Quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm

4.1. Điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh

Căn cứ vào Luật an toàn thực phẩm có quy định về những điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm. Theo đó, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống phải đảm bảo những tiêu chí sau đây:
• Bếp được thiết lập để không có sự lây nhiễm chéo giữa thực phẩm sống và thực phẩm đã qua chế biến.

• Có đủ nước đạt quy chuẩn kỹ thuật để chế biến và kinh doanh.
• Cung cấp các dụng cụ thu gom chất thải đảm bảo vệ sinh.
• Hệ thống thoát nước trong các cửa hàng và khu vực nhà bếp không bị tắc nghẽn và phải thông thoáng.
• Nhà ăn phải thoáng mát, đủ ánh sáng, duy trì chế độ vệ sinh sạch sẽ, tránh xa côn trùng, động vật gây hại.
• Có nơi để thức ăn, nhà vệ sinh, chỗ rửa tay, dọn rác hàng ngày và thu gom rác thải.
• Người quản lý bếp ăn chung có trách nhiệm đảm bảo an toàn thực phẩm.
• Có đăng ký giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

4.2. Nguyên tắc quản lý an toàn thực phẩm

Quản lý an toàn thực phẩm dựa trên quy chuẩn kỹ thuật tương ứng. Nhiều quy định được ban hành bởi các cơ quan chính phủ và các tiêu chuẩn được ban hành và áp dụng bởi các tổ chức và cá nhân sản xuất.
Quản lý an toàn thực phấm được tiến hành trong tất cả các quy trình sản xuất và kinh doanh thực phẩm.
Quản lý an toàn thực phẩm đòi hỏi phải có nhiệm vụ rất rõ ràng, phân cấp rõ ràng và có sự phối hợp hoạt động liên ngành. Việc phân định ranh giới sản xuất thực phẩm rõ ràng phần nào khẳng định hoạt động sản xuất đúng và an toàn.
Quản lý an toàn thực phẩm phải đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Các yêu cầu này được đáp ứng theo quy định của pháp luật Việt Nam.

4.3. Các hoạt động nghiêm cấm trong vệ sinh an toàn thực phẩm

Theo Luật An toàn vệ sinh thực phẩm, các hoạt động nghiêm cấm bao gồm:
Sử dụng các nguyên liệu chế biến thực phẩm không phù hợp để sản xuất thực phẩm đó.
Sử dụng nguyên liệu chế biến thực phẩm đã quá hạn sử dụng hoặc nguyên liệu có nguồn gốc, xuất xứ không rõ ràng. Sử dụng hóa chất độc hại.
Sản xuất thực phẩm từ thịt của nhiều động vật chết vì bệnh hiểm nghèo hoặc chết không rõ nguyên nhân.
Sai hoặc cố tình làm sai lệch kết quả kiểm nghiệm, thiếu giấy chứng nhận cơ sở sản xuất an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật Việt Nam, làm sai lệch nhãn mác.
Xem thêm: Mô hình D2C là gì? Xu hướng kinh doanh “hot” trong kỷ nguyên 4.0

5. Các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm

5.1. Tiêu chuẩn ISO 22000:2018

ISO 22000:2018 là tiêu chuẩn quốc tế về an toàn thực phẩm do Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) xây dựng và công bố. Chứng chỉ ISO 22000 được chấp nhận và có giá trị trên toàn thế giới.
ISO 22000:2018 là tiêu chuẩn mới nhất hiện nay, được xây dựng trên nguyên tắc của 2 tiêu chuẩn sau:
• HACCP – phân tích mối nguy và các điểm kiểm soát tới hạn
• ISO 9001:2015 – quản lý hệ thống chất lượng
Đây là một trong những tiêu chuẩn an toàn thực phẩm được sử dụng nhiều nhất. tiêu chuẩn ngày nay. Việc đạt được chứng nhận ISO 22000:2018 sẽ đánh giá và công nhận doanh nghiệp của bạn có hệ thống quản lý an toàn thực phẩm tốt và có khả năng đưa thực phẩm an toàn ra thị trường.
Ngoài ra, tiêu chuẩn ISO 22000 có thể được áp dụng bởi tất cả các tổ chức và công ty hoạt động trong chuỗi thực phẩm, bất kể quy mô hay loại hình. Kể cả những người làm việc trực tiếp hoặc gián tiếp trong chuỗi thức ăn.

5.2. Tiêu chuẩn HACCP

HACCP là viết tắt của cụm từ “Phân tích mối nguy và Điểm kiểm soát tới hạn”.
Giống như ISO 22000, đây cũng là tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Đúng như tên gọi, “Phân tích mối nguy và các điểm kiểm soát tới hạn” HACCP được coi là một công cụ tổng quát trong ngành thực phẩm giúp xác định và ngăn ngừa các mối nguy cụ thể hoặc tiềm ẩn, ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi sản xuất nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm.
HACCP có thể được sử dụng để xác định các mối nguy như: mối nguy sinh học, mối nguy hóa học, mối nguy vật lý hoặc điều kiện bảo quản, vận chuyển và làm việc.
Phạm vi áp dụng HACCP bao gồm các sản phẩm thủy sản, động vật có vỏ, lương thực, thực phẩm… cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm, khu chế xuất, thực phẩm công nghiệp; quán ăn, nhà hàng, khách sạn và các tổ chức liên quan đến ẩm thực.

5.3. Tiêu chuẩn GMP

Từ đầu tháng 7/2019, theo quy định, tất cả các công ty sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm bảo vệ sức khỏe phải tuân thủ tiêu chuẩn GMP. Điều này có nghĩa là sau thời hạn nêu trên, công ty không được tiếp tục sản xuất nếu không được cấp giấy chứng nhận GMP.
GMP – Tiêu Chuẩn Hướng DẫnThực Hành Tốt Sản Xuất. Tiêu chuẩn an toàn thực phẩm này tập trung vào việc sử dụng chủ yếu trong các lĩnh vực sản xuất và chế biến các sản phẩm yêu cầu vệ sinh cao
Ví dụ: thực phẩm chức năng, thực phẩm tốt cho sức khỏe, thuốc và mỹ phẩm , các thiết bị y tế. Ngoài ra, các nhà hàng, khách sạn cũng phù hợp để thực hiện tiêu chuẩn GMP trong lĩnh vực thực phẩm.

5.4. Tiêu chuẩn BRC

Như hầu hết các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm phổ biến hiện nay. Các công ty áp dụng tiêu chuẩn BRC để đảm bảo kiểm soát chất lượng sản xuất và an toàn, tạo ra thực phẩm đáp ứng tiêu chuẩn an toàn. Tiêu chuẩn áp đặt nghĩa vụ đối với các công ty phải tuân thủ luật pháp và bảo vệ người tiêu dùng.
Chứng chỉ BRC được công nhận trên toàn thế giới. Đối tượng sử dụng BRC là: các cơ sở sản xuất, công ty, nhà máy hoạt động sản xuất, thương mại trong lĩnh vực thực phẩm nói chung (ví dụ: thủy hải sản, rau, củ, quả, nước uống, bia, rượu,…) dầu ăn,. ..) Và không áp dụng cho các hoạt động liên quan đến bán buôn, phân phối hoặc lưu trữ ngoài tầm kiểm soát của tổ chức.

5.5. Tiêu chuẩn FSSC 22000

FSSC 22000 – Chứng chỉ hệ thống an toàn thực phẩm. Đó là một trong những tiêu chuẩn đầu tiên về sản xuất thực phẩm an toàn trên phạm vi quốc tế.
Tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc tế FSSC 22000 cung cấp một khuôn khổ để quản lý hiệu quả các nghĩa vụ về chất lượng và an toàn thực phẩm. FSSC 22000 được công nhận là tương đương và có thể thay thế các tiêu chuẩn đã được GFSI công nhận trước đây như BRC, IFS, v.v.

6. Về Giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm

6.1. Thẩm quyền cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm

Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định trách nhiệm cấp, thu hồi đối với từng lĩnh vực cụ thể đối với cơ sở đủ điều kiện an toàn.
Cơ quan cấp giấy chứng nhận ATTP là do Bộ Công Thương thực hiện theo quy định tại Điều 6 Thông tư 58/2014/TT-BCT.
Thẩm quyền cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm là của Bộ Y tế được quy định tại Điều 4 Thông tư số 26/2012/TT-BYT.

6.2. Ý nghĩa của giấy chứng nhận an toàn thực phẩm

Giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm rất quan trọng đối với các đơn vị kinh doanh, cơ sở sản xuất. Hiện nay, người tiêu dùng khó có thể phân biệt được đâu là thực phẩm bẩn, đâu là thực phẩm tốt cho sức khỏe. Giấy chứng nhận sẽ giúp người tiêu dùng có niềm tin vào sản phẩm.
Giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm do các cơ quan thẩm quyền cấp đảm bảo cho người tiêu dùng về an toàn thực phẩm và nguồn gốc rõ ràng của sản phẩm. Để người dùng yên tâm sử dụng sản phẩm hơn.
Giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm là nhu cầu thiết thực đối với các cơ sở, đơn vị sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng. Điều này đảm bảo cho việc sản xuất ra các sản phẩm đạt vệ sinh an toàn thực phẩm để tiêu thụ trên thị trường. Giấy chứng nhận là minh chứng trả lời câu hỏi an toàn thực phẩm là gì?
Xem thêm: Nhà hàng là gì? Đặc điểm và phân loại chi tiết nhất định phải xem

6.3. Quy trình xin cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm

Bước 1: Nộp hồ sơ đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền như đã trình bày ở mục 5.1.Bước 2: Tiếp nhận và xử lý hồ sơ: Trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải kiểm tra thực tế các yêu cầu về an toàn thực phẩm của cơ sở sản xuất.
Bước 3: Cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm nếu đáp ứng đủ các điều kiện.

6.4. Hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm

• Đơn xin cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.
• Bản sao giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
• Bản mô tả cơ sở vật chất, trang thiết bị, dụng cụ bảo đảm điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước.
• Giấy chứng nhận sức khỏe do cơ sở y tế địa phương trở lên cấp cho những người trực tiếp sản xuất và bán thực phẩm.
• Giấy chứng nhận tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm cho chủ nhà hàng và người trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm theo quy định của Bộ trưởng Bộ quản lý chuyên ngành.

6.5. Một số lưu ý

Toàn bộ nhân viên, người lao động trong cơ sở đề nghị cấp Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm phải có sức khỏe tốt để đảm bảo cho hoạt động của cơ sở. Khám sức khỏe là một trong những yêu cầu bắt buộc trong thủ tục xin cấp giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm.
Đồng thời, chủ và nhân viên cơ sở phải tham gia các lớp tập huấn kiến thức ATVSTP. Chủ cơ sở kinh doanh bắt buộc phải qua kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm.

6.6. Thời hạn của giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm

03 năm kể từ ngày cấp.
Để tiếp tục sản xuất, kinh doanh; tổ chức, cá nhân sản xuất và kinh doanh thực phẩm phải nộp hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận trước sáu tháng so với ngày hết hiệu lực của giấy cũ.

7. Tổng kết

Bài viết “An toàn thực phẩm là gì? Những điều cần biết về vệ sinh an toàn thực phẩm” đã cung cấp cho các bạn đầy đủ những thông tin xoay quanh thuật ngữ An toàn thực phẩm. Hãy tiếp tục theo dõi những bài viết tiếp theo của Nhà Hàng Số, chúng tôi sẽ liên tục cập nhật thông tin mới nhất.